Is dit niet een #PostHocErgoPropterHoc-drogreden? #Tienerhersenen waren voor de #lockdowns kennelijk gezonder dan daarna, maar komt dat door de lockdowns, of misschien gewoon door #covid zelf? Ik kan in het artikel niet zien of daarvoor gecorrigeerd is.

Met dank aan @Grutjes

https://www.nu.nl/wetenschap/6240345/tienerhersenen-werden-volgens-onderzoek-sneller-oud-tijdens-coronalockdown.html

Tienerhersenen werden volgens onderzoek sneller oud tijdens coronalockdown

Hersenen van tieners zijn sneller verouderd tijdens de coronalockdowns, blijkt uit Amerikaans gepubliceerd onderzoek in Biological Psychiatry: Global Open Science. Hersenwetenschappers zagen op MRI-scans dat jonge hersenen zich tijdens de lockdown vergelijkbaar ontwikkelden als die van kinderen met chronische stress.

NU

@PauladePaula @Grutjes Nee, daar is niet voor gecorrigeerd. Dat was ook niet de opzet van het onderzoek, trouwens. De onderzoekers zijn daar zelf heel helder over, maar nu.nl geeft er zijn eigen interpretatie aan.

Nog een derde mogelijkheid, die ik het meest waarschijnlijk vindt: angst voor Covid.

@lquispel @PauladePaula @Grutjes

Was dat sarcasme of meen je dat over angst voor covid als oorzaak? Ben dan wel nieuwsgierig naar de invloed tijdens de koude oorlog van de angst voor de bom, of de invloed van de (terechte) angst voor climate change. Ik geloof wel dat angst effect heeft op hersenontwikkeling, maar wat zegt Ockhams razor als er al onderzoeken zijn die de invloed van covid bevestigen opgeteld bij grote percentage jongeren die covid hebben gehad?

@wvrede @PauladePaula @Grutjes Dat zijn allebei lange termijn bedreigingen. Covid was acuut: het kon best, dat familie, vrienden, of de persoon zelf er een maand later niet meer zouden zijn. En Trump, die toen de VS leidde, deed eigenlijk niets om het te stoppen.

Volgens mij is dat ook uit een aantal onderzoeken gekomen, maar ik ben de tel een beetje kwijt met al dat Covid onderzoek.

@lquispel @wvrede @PauladePaula

Uhm, de bom is een heel acute dreiging hoor...

@Grutjes @lquispel @PauladePaula

Zo werd dat iig wel ervaren, zeker tijdens momenten van extra spanning. Elk moment kon de gehele beschaving vernietigd worden. Vraag maar aan Doe Maar...

@wvrede @Grutjes @PauladePaula Nou ja, dat laat zien dat existentiele angst wel degelijk psychosociale invloed heeft.

En dat is ook gemeten. Dit, bv., en waarschijnlijk kan je veel meer vinden als je even zoekt: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2327576/

Psychological Effects of the Threat of Nuclear War

Systematic studies are emerging on the prevailing harmful psychological effect of the threat of nuclear war. The most recent surveys have identified populations which are particularly vulnerable. Anxiety was found to be a factor in criminal behavior, ...

PubMed Central (PMC)
@wvrede @Grutjes @PauladePaula Maar tijdens de Koude oorlog was er genoeg tijd om een coping mechanisme te ontwikkelen. Tijdens Covid was dat er niet.

@lquispel @wvrede @PauladePaula

Je spreekt in verleden tijd. Maar covid is niet voorbij.

En zulke enorme veranderingen in de hersenen kun je echt niet verklaren doordat de ene dreiging kort duurt, en dan tot enorme veroudering zou leiden, maar de andere dreiging ook nog eens heel lang duurt, en daardoor die veroudering dan zou terugdraaien of zoiets.

Angst heeft natuurlijk invloed, maar niet deze.

@Grutjes @wvrede @PauladePaula Huh? Wie komt er met die verklaring? Kennelijk heb ik aantal toots gemist. Ik zeg iets heel anders.

Angst en stress zijn verreweg de meest invloedrijke psychosociale factoren die er zijn. We weten al heel lang, dat die forse fysiologische effecten hebben. Het is helemaal niet raar als dat ook uit breinscans komt.

@lquispel @Grutjes @wvrede Ik denk dat alles mee kan spelen. Maar dat het wel raar is als covid zelf als (onderdeel van de) verklaring niet meegenomen wordt terwijl daar veel aanwijzingen voor zijn.

@PauladePaula @Grutjes @wvrede
Dat komt omdat dit paper niet over oorzaken gaat. Het is puur descriptief. Voor zover ik het begrijp waren ze al bezig met een onderzoek naar psychosociale invloed op de ontwikkeling van hersenen, helemaal los van Covid.

Wat ze in het artikel doen, is kijken of Covid ook invloed heeft gehad op dat originele onderzoek. Nogmaals, vandaar het "Implication for analysing longitudanal data" in de titel ... dat is waar dit artikel over gaat.

@lquispel @Grutjes @wvrede Oke. Ja dat is waar. Dan ligt t inderdaad aan de tendentieuze weergave van de journalist.

@PauladePaula @Grutjes @wvrede

Het is dus helemaal niet raar dat ze niet naar oorzaken hebben gekeken, want dat was simpelweg niet wat ze hebben onderzocht.

Hadden ze dat kunnen doen ? Ik denk dat dat niets zou hebben opgeleverd. Let me explain ...

@PauladePaula @Grutjes @wvrede
Dit zijn die effecten op het brein. Kijk naar de foutbalken: 95 % van de data valt daar binnen. Dat betekent, dat vrijwel alle subjecten last hadden van die breineffecten. Het is geen gemiddelde met uitschieters naar boven en beneden; het zijn twee duidelijk verschillende groepen.

Oftwel: vrijwel iedereen had er last van. Dan kan je wel gaan checken wie er Covid heeft gehad, maar dat zegt niet zoveel ...

@PauladePaula @Grutjes @wvrede

... heel misschien zou je nog wat correlatie kunnen vinden tussen Covid en grootte van het effect, maar dan nog moet je gaan verklaren waarom de subjecten zonder Covid ook dat effect laten zien. Want dat doen ze dus; vrijwel iedereen laat dat effect zien. Misschien kom je erachter dat de hele groep Covid heeft gehad, maar een verband is geen oorzaak (nl variant van correlatie is geen causatie), en er zijn wel degelijk alternatieve oozaken denkbaar.

@PauladePaula @Grutjes @wvrede

Dit hebben ze gemeten aan psychosociale effecten. Ik heb de statistiek niet gecheckt, maar hier lijkt wel degelijk iets aan de hand te zijn.

@PauladePaula @Grutjes @wvrede

Volgens mij weten jullie heel goed hoe ik sta in het hele Covid verhaal ;) Ik zou ook liever zien dat hier wat anders uit zou komen. Maar je moet wel zorgvuldig blijven, en dit onderzoek suggereert wel degelijk een andere oorzaak dan Covid.

Vandaar mijn angst/stress hypothese; ik denk dat dat veel meer invloed heeft dan een lockdown, zeker bij rijke inwoners van San Francisco ...

@lquispel @PauladePaula @Grutjes Ik zie inderdaad dat de vergroting van amygdale en hippocampus zowel bij dit onderzoek als onderzoek naar stress/angst naar voren komt. Er is minder onderzoek naar verdunning cortex, maar ook hier zijn aanwijzingen voor.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20921116/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26651008/
Regional brain volume in depression and anxiety disorders - PubMed

Our findings indicate that reduced volume of the rostral-dorsal anterior cingulate gyrus is a generic effect in depression and anxiety disorders, independent of illness severity, medication use, and sex. This generic effect supports the notion of a shared etiology and may reflect a common symptom di …

PubMed

@wvrede @lquispel @PauladePaula

Het is zeker waar dat depressie invloed heeft op de hersenen. Maar die is minimaal vergeleken met de invloed van covid op de hersenen.

Lennart, je zei eerder dat je geen wappie bent en dat weet ik. Maar ik snap niet zo goed waarom je dit kleine en gebrekkige onderzoek zo van belang acht en veel grotere onderzoeken negeert. Die resultaten zijn veel significanter.

https://www.nature.com/articles/s41586-022-04569-5

https://medicine.wustl.edu/news/covid-19-infections-increase-risk-of-long-term-brain-problems/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35818336/

https://www.umcutrecht.nl/en/over-ons/nieuws/details/jun-6-long-covid-patients-show-extensive-brain-inflammation

SARS-CoV-2 is associated with changes in brain structure in UK Biobank - Nature

After infection with SARS-CoV-2, individuals show a greater reduction in grey matter thickness and tissue contrast in the orbitofrontal cortex and parahippocampal gyrus; greater changes in markers of tissue damage in regions that are functionally connected to the primary olfactory cortex; and a greater reduction in global brain size.

Nature

@wvrede @lquispel @PauladePaula

Als afsluiter wmb:
De onderzoekers zitten zelf erg op Lennarts gedachte dat angst & stress de grote schuldige zijn, dat zeggen ze in WP en op Birdsite.
https://www.washingtonpost.com/wellness/2022/12/01/pandemic-stress-aging-teen-brains/

Maar ik ben het daar dus niet mee eens. Zoals @ancabuit zei:
In een wereld waar er net ettelijke miljoenen zijn gestorven aan een zeer besmettelijk virus, kun je ieder verhaal dat de invloed van dat virus zelf even vergeet te noemen, gewoon zonder al te veel moeite het raam uit kieperen.

Teen brains aged faster than normal from pandemic stress, study says

The study which measured brain age after about 10 months of lockdown showed that teen brains had aged at least three years in that time.

The Washington Post

@Grutjes @wvrede @PauladePaula @ancabuit

Maar waarom ben je het er dan niet mee eens ? Als je dat nu eens zou uitleggen...

@Grutjes @wvrede @PauladePaula

Wat snap je dan niet aan mijn argumenten ? Wat moet ik beter uitleggen ?

@lquispel @wvrede @PauladePaula

Nou ja, jij reageert op mij. Misschien kun je uitleggen waarom je het geen probleem vindt dat de onderzoekers de invloed van covid op de hersenen niet als eventuele oorzaak meenemen.

Waarom je het geen probleem vindt dat ze speculeren over angst als oorzaak (bijvoorbeeld in de Washington Post) en daarbij doen alsof ze dat hebben onderzocht, terwijl ze geen onderzoek hebben gedaan naar een correlatie.

@Grutjes @wvrede @PauladePaula Dat heb ik al uitgelegd. Wat begreep je daar niet aan mijn uitleg?

@lquispel @PauladePaula @Grutjes

Er is dus duidelijk meer onderzoek nodig. Vorig jaar december waren er al schattingen dat toen 2 op de 3 kinderen een besmetting achter de rug hadden. Dat was nog pre-omikron. Die 95% is nu niet eens ondenkbaar. De overeenkomsten met dit Nature onderzoek zijn in ieder geval interessant te noemen: https://www.nature.com/articles/d41586-022-04253-8

Severe COVID could cause markers of old age in the brain

Key genes that are active in the brains of older people are also active in the brains of people who developed serious COVID-19.

@wvrede @PauladePaula @Grutjes
Ja, maar dat maakt het ook heel erg lastig om invloed van Covid zelf te onderzoeken. Want als de subjecten zich niet hebben laten testen, dan kan je niet zeker weten of ze het gehad hebben ... je data erover zal per definitie onbetrouwbaar zijn.

Waarom denk je dat ik en een paar anderen al sinds het begin om meer testen riepen ?

@lquispel @PauladePaula @wvrede

Je maakt hier een denkfout vrees ik. Een errorbar wil NIET zeggen dat alle uitschieters binnen de resultaten daar binnen vallen.

Zie voor uitleg
https://en.wikipedia.org/wiki/Error_bar
en
https://blog.vvsor.nl/2021/07/onzekerheid-zichtbaar-maken/

(En daarnaast is de errorbar bij brain age heel veel groter dan 5%, maar dat terzijde.)

Error bar - Wikipedia

@lquispel @PauladePaula @wvrede

Dat het onderzoek voor zover ik kan zien nergens definieert wat die foutmarge betekent (standard deviation of uncertainty, standard error, particular confidence interval) is wederom geen goed teken.

Het is zeker niet zo dat de foutbalk wil zeggen dat niemand buiten die (in sommige gevallen inderdaad super dunne) marge scoorde.

@Grutjes @PauladePaula @wvrede

Laat maar zien met een rekenvoorbeeld. Ik ben benieuwd.

@Grutjes @PauladePaula @wvrede Het lijkt me verstandig dat je niet gaat proberen om mij statistiek uit te leggen, of om mijn woorden te verdraaien ...

@lquispel @PauladePaula @wvrede

Eh, jeetje, hoezo probeer ik je woorden te verdraaien?

En het zou best kunnen dat je meer weet van statistiek dan ik, dat is niet heel moeilijk. Maar dan wil ik toch nog steeds graag gewoon een argument in plaats van "ik ben hier de autoriteit!!"

@lquispel @PauladePaula @wvrede

Ik zoek overigens helemaal geen aanvaring met je en hoop dat we gewoon als mastodonvrienden een meningsverschil kunnen hebben.

@Grutjes @PauladePaula @wvrede Ik weet niet waarom je mijn woorden verdraaide. Maar je deed het wel. Lees maar terug.

Ik heb argumenten gegeven. Maar voordat je met je tegenargumenten komt: waar zou ik, volgens jou, hebben gezegd dat ik een "autoriteit" zou zijn?

@lquispel @PauladePaula @wvrede

Sorry voor het onderbreken van je draad, maar ik weet niet hoe ik het anders puntgewijs moet weerspreken.

Ik gaf je eerder al deze quote uit het onderzoek.

Daarbij wordt duidelijk wèl gesuggereerd wat de oorzaak is. Dat covid zelf daar niet bij wordt genoemd (of gemeten) maakt het een erg slecht onderzoek.

Dat de foutbalk niet wordt gedefinieerd eveneens. (zie andere reactie)

@Grutjes @PauladePaula @wvrede

Nee, sorry. Er wordt niets gesuggereerd in die quote. Er wordt gerefereerd naar eerder onderzoek.

@lquispel @PauladePaula @wvrede

Eh, ja, er wordt gerefereerd aan eerder onderzoek. En daarbij wordt de doelbewuste keuze gemaakt (zoals altijd) om wel naar het ene onderzoek te refereren en niet naar het andere. In dit geval worden onderzoeken naar het strikken van veters èn de invloed van covid op de hersenen als oninteressant beoordeeld, en onderzoeken naar de effecten van oa schoolsluiting als relevant. Daarmee wordt wel degelijk de toon gezet.

@Grutjes @PauladePaula @wvrede En waarom zou die keuze gemaakt zijn? Misschien omdat deze groep al 8 jaar met dit soort onderzoek bezig was? Of zitten de illuminati erachter?

@lquispel @PauladePaula @wvrede

Ok, nou is het wel genoeg geweest Lennart. Ik neem je serieus, heb gister bijna 8 uur besteed aan discussie met jou en anderen, kom keer op keer met wetenschappelijke onderzoeken, maak heel duidelijk dat ik niet denk dat je een wappie bent maar dat ik niet begrijp waarom je dit gebrekkige onderzoek verdedigt.

1/2

@lquispel @PauladePaula @wvrede

En nu ga je doen alsof ik in antisemitische conspiracies geloof omdat ik (met wetenschappelijke bronnen) laat zien dat covid de hersenen serieuzer kan aantasten dan angst of depressie?

Wel mooi geweest zo.

@Grutjes @lquispel @PauladePaula

Wat ik van de discussie begrijp is dat Lennart zegt dat dit onderzoek 8 jaar geleden is opgezet en het achteraf ad-hoc een nieuwe onderzoeksvraag toevoegen (invloed Covid) niet methodologisch verantwoord is. Klopt deze interpretatie Lennart? Als dat zo is verklaart dit dan voor jou het ontbreken van een verwijzing naar Covid Grutjes?

@wvrede @PauladePaula

Het is waar dat het onderzoek al lang loopt. Dat het daarom niet een extra onderzoek naar de oorzaken van hersenveroudering in coronatijd bevat, kan ik wel begrijpen. Wat ik niet begrijp is dat het onderzoeksteam in de keywords vooraf, en vooral in media uitingen achteraf, wel de indruk wekt dat de oorzaak covidmaatregelen en angst zouden zijn. Dat is echter niet onderzocht en pure speculatie. Dat covid daarentegen niet wordt genoemd als potentiële oorzaak is kwalijk.

@wvrede @PauladePaula

Gezien andere onderzoeken is de oorzaak, als je wil speculeren, veel waarschijnlijker covid. Er zijn immers in het onderzoeksgebied maar kort maatregelen geweest, maar wel heel veel besmettingen, en we weten uit andere onderzoeken dat covid veel meer invloed heeft op hersenen dan bijvoorbeeld angst.

@wvrede @PauladePaula

Als je constateert dat er een heftige verandering plaats vindt in hersenen, denk ik dat je als onderzoeksteam in media niet moet speculeren zonder dat duidelijk te melden, en zeker niet zonder covid te noemen.

@wvrede @PauladePaula

Blijkbaar triggert mijn mening daarover sommige mensen extreem. Maar ik ga niet verder in discussie met mensen die bovenstaande mening vergelijken met geloof in de "Illuminati".

@Grutjes @wvrede @PauladePaula Als jij serieus onderzoek wegzet als "pseudowetenschap", andermans woorden verdraait, en weigert om een inhoudelijke discussie te voeren, dan zal ik daar inderdaad gepast op reageren.

Jammer. Het onderzoek verdient juist inhoudelijke discussie.

@lquispel @wvrede @PauladePaula

En weer een stropop. Ik heb al meermaals gezegd dat ik kritiek heb op het onderzoek, maar specifiek NUnl beschuldig van pseudowetenschap.

Ik heb uren met je gediscussieerd, en nu beschuldig je me er van dat ik weiger met je te discussiëren?

En ik heb je gevraagd waar ik je woorden verdraai, maar geen antwoord. Het enige wat ik over je had gezegd voordat je boos riep dat ik een stropop van je maak, is dat je GEEN wappie bent. Als ik daar fout zat: mijn excuses.

@Grutjes @wvrede @PauladePaula Covid noemen lijkt me nu juist speculeren, zeker als je daar geen data over hebt.

Er is wel data over psychosociale factoren, want die hebben ze gewoon gemeten.

@Grutjes @wvrede @PauladePaula Juist niet! Dit was San Francisco Bay Area, dat relatief snel een lock down invoerde, en waar het aantal besmettingen substantieel lager was dan in de rest van de VS.
@Grutjes @wvrede @PauladePaula Nee, dat is gebaseerd op heel veel eerder onderzoek. Zo wekt wetenschap, namelijk: je bouwt steeds voort op dingen die eerder zijn onderzocht.
@lquispel @Grutjes @wvrede Geef je geen antwoord op de vraag waar het bij mij ook steeds om draait, namelijk: het onderzoek gaat niet over oorzaken, prima, maar hou t dan ook superklinisch en noem dan nergens de ene mogelijke factor wel en andere niet. Roept vragen op.
@PauladePaula @Grutjes @wvrede Dat is nogal lastig, want het hele onderzoek gaat nu juist over de invloed van psychosociale factoren.
@wvrede @Grutjes @PauladePaula Niet helemaal, het is methodologisch prima. Er is niks mis met dit onderzoek.
@lquispel @Grutjes @PauladePaula Ik bedoelde te zeggen dat het methodologisch niet goed zou zijn om ad hoc Covid-data toe te voegen aan een longitudinaal onderzoek en dat dit de reden is dat dit onderzoek niet over Covid rept...

@wvrede @Grutjes @PauladePaula o zo...
Het zou methodologisch nog wel kunnen, maar praktisch gezien is er simpelweg geen betrouwbare data over besmettingen.

En verder: de spreiding is heel klein. Dat betekent, dat als Covid de oorzaak zou zijn, ongeveer de hele groep Covid moet hebben gehad. Dat lijkt onwaarschijnlijk.

@Grutjes @PauladePaula @wvrede Maar wat begrijp je dan niet aan mijn argumenten?
@lquispel @Grutjes @PauladePaula @wvrede Maar het is de foute keuze. Ja, een wereldwijde pandemie is ongetwijfeld nogal kut voor je longitudinale studie, maar... het was er. Het is er. De keuze om het niet te benoemen voor de gevolgen die het heeft (ook als dat inderdaad je hele onderzoek irrelevant maakt) is gewoon slechte wetenschap.
@ancabuit @Grutjes @PauladePaula @wvrede Waarom? Psychosociale factoren liggen hier veel meer voor de hand dan Covid.
@lquispel @Grutjes @PauladePaula @wvrede Zie de artikelen die Grutjes heeft aangevoerd: nee, dat ligt niet veel meer voor de hand. Maar either way had het beargumenteerd moeten worden, niet overgeslagen.

@ancabuit @Grutjes @PauladePaula @wvrede Zie de enorme verzameling artikelen over de neuro fysiologische effecten van stress...

Verder, wat ze meten in dit onderzoek zit deels in andere gebieden dan wat er bij Covid gemeten wordt.

@lquispel @Grutjes @PauladePaula @wvrede Daadwerkelijke neurologische schade door een fysieke oorzaak zoals een dodellijk, besmettelijk virus is ordegroottes meer van invloed dan 'stress'. (Maar zo zijn we dus blijkbaar gegaslight - dat we vergeten dat een ziekte die meer dan 6 miljoen doden heeft veroorzaakt, schadelijk is/kan zijn voor iedereen.)

@ancabuit @Grutjes @PauladePaula @wvrede Dat is nog helemaal niet duidelijk als het om Covid gaat. En ook niet in het algemeen... je krijgt geen PTSD of burnout van een verkoudheid of griepje.

En nogmaals: wat ze hier vinden zit deels in andere gebieden dan wat ze bij Covid vinden.

@lquispel @ancabuit @PauladePaula @wvrede

Weer die cirkel. Ik ontken effect angst niet, maar mijn links laten zien dat covid hersenen meer aantasten

Willen je me ajb niet meer taggen in deze discussie? Ik heb geen interesse in een gesprek met iemand die stelselmatig elk onderzoek negeert wat ik inbreng, beweringen doet over 'andere gebieden' maar niet onderbouwt, covid vergelijkt met een griepje, en mij dan ook nog eens voor een aanhanger van een antisemitische complottheorie uitmaakt.
Dank.

@lquispel @PauladePaula @wvrede
Dat vind ik nogal een stevige uitspraak, die bovendien beslist niet te onderbouwen is met bewijs omdat algeheel onderzoek naar de neuro/immunologische reacties op virale infecties beroerd is. Niet specifiek influenza overigens. Maar mensen die langdurig ziek zijn worden snel bijgeschreven onder de psychische klachten, zonder dat er echt veel systematisch onderzoek naar gedaan wordt.

@ancabuit @PauladePaula @wvrede Er zijn simpelweg niet zoveel aanwijzingen dat virale infecties, in het algemeen, voor hersenschade zorgen. En dat is niet zo raar, want er bestaat zoiets als een blood/brain barrier. Je brein heeft een mechanisme geevolueerd om het te beschermen:

https://en.wikipedia.org/wiki/Blood%E2%80%93brain_barrier

Blood–brain barrier - Wikipedia

@ancabuit @PauladePaula @wvrede

Maar even voor de duidelijkheid: iets relateren aan stressreacties is juist NIET iets bijschrijven onder psychische klachten. Integendeel, zelfs ... stressreacties zijn een zeer fysiologisch verschijnsel.

Misschien komt ons meningsverschil daar wel vandaan ... jij denkt dat ik iets probeer te zeggen dat ik juist niet zeg.

@ancabuit @PauladePaula @wvrede Dit is al een wat ouder model. We weten al heel lang, dat stress heel goed kan leiden tot allemaal veranderingen in het brein. Dat de onderzoekers ermee komen als verklaring is niet raar, het is simpelweg consistent met eerder onderzoek.

https://en.wikipedia.org/wiki/Allostatic_load

Allostatic load - Wikipedia