Is dit niet een #PostHocErgoPropterHoc-drogreden? #Tienerhersenen waren voor de #lockdowns kennelijk gezonder dan daarna, maar komt dat door de lockdowns, of misschien gewoon door #covid zelf? Ik kan in het artikel niet zien of daarvoor gecorrigeerd is.

Met dank aan @Grutjes

https://www.nu.nl/wetenschap/6240345/tienerhersenen-werden-volgens-onderzoek-sneller-oud-tijdens-coronalockdown.html

Tienerhersenen werden volgens onderzoek sneller oud tijdens coronalockdown

Hersenen van tieners zijn sneller verouderd tijdens de coronalockdowns, blijkt uit Amerikaans gepubliceerd onderzoek in Biological Psychiatry: Global Open Science. Hersenwetenschappers zagen op MRI-scans dat jonge hersenen zich tijdens de lockdown vergelijkbaar ontwikkelden als die van kinderen met chronische stress.

NU
@PauladePaula @Grutjes Nee, is niet voor gecorrigeerd. Het team wilde vooral weten hoe met de periode moet worden omgesprongen voor toekomstig longitudinaal onderzoek.
@PauladePaula @Grutjes Het artikel op NU stuurt de gedachten inderdaad naar stress en lockdown. Dat zou ook best de belangrijkste oorzaak kunnen, zijn maar het onderzoeksartikel zelf houdt dat in het midden. Het is een effect van de pandemie in zijn geheel.

@vtijms

Ik ben het met je eens dat NUnl er nog eens extra op los fabuleert, maar ook de onderzoekers sturen wel behoorlijk in die richting. Nergens wordt de ziekte als eventuele oorzaak genoemd, terwijl ze wel komen met mogelijkheden als "academic disruptions, social restrictions, and reduced access to school-based mental health services, the pandemic appears to have been particularly difficult for children and adolescents".

Effecten van corona op mentale gezondheid van jongeren minder groot dan gedacht

Wat iedereen vreesde: dat jongeren door de pandemie en de maatregelen mentaal door het ijs zouden zakken, is niet in grote getale gebeurd. Onderzoek van de universiteit van Tilburg schetst een verrassend positief beeld.

EenVandaag
@jasmijn02 @Grutjes Interessant, die had ik nog niet gezien!
@vtijms @Grutjes het is maar 1 voorbeeld, maar er zijn er meer. Deze bijv. over hoe zelfdoding vaker voorkomt tijdens schoolperiodes en minder tijdens vakanties: https://upnight.com/2022/01/12/dont-let-them-gaslight-us-about-our-children-especially-during-a-pandemic/
Voor heel veel kinderen was de lockdown een bevrijding van de peer group pressure, pestgedrag, niet passend onderwijs en wat dies meer zij.
Don’t Let Them Gaslight Us About Our Children (especially during a pandemic)

My God, these are horrific figures: [H]ospitalizations for all listed mental health conditions increased by nearly 50% among children aged 10 to 14 years, and by 21% for emergency department (ED) v…

UP@NIGHT
@jasmijn02 Daar kan ik me wat bij voorstellen. Ik vind het moeilijk om de relatieve effecten te schatten. En al helemaal om mijn inschatting te ontkoppelen van m'n eigen (niet representatieve, misschien hier zelfs irrelevante) studenten.
@vtijms als ik niet 2 kinderen had gehad die echt gedijden tijdens de lockdowns, was ik misschien ook minder bedacht geweest op dit onderwerp. Maar juist daardoor viel het me op dat covid minimizers in Nederland vooral de lockdowns aanhalen om een hoop ellende te verklaren (zelfs iets niet-bestaands als "immunity debt") en daarbij het virus zelf (en de wetenschap die er al is) buiten beschouwing laten.

@jasmijn02 Er worden allerlei gelegenheidsargumenten gepakt om covid te minimaliseren.

En dat werkt.

Ik kreeg vorige week een enquête over thuiswerken. Als je aangaf (zoals ik deed) dat je meer wilde thuiswerken was er een flink aantal opties om aan te geven waarom. Maar Covid stond daar niet tussen! Telt niet meer. En ik werk op een plek waar biomedische kennis zwaar zou moeten wegen.

@vtijms oh, dat is ook heel bijzonder inderdaad. De lobby werkt echt meer dan prima. Ik vind het altijd wonderlijk hoe minimizers altijd veel meer voet aan de grond hebben gekregen dan "alarmisten", terwijl covid-onderzoek toch vooral laat zien dat de alarmisten wel eens gelijk zouden kunnen hebben.
@jasmijn02 Zeker. En de gevolgen van "te voorzichtig" zijn minder erg dan die van "te onvoorzichtig". Enfin, daarom moeten negatieve effecten van containment dus ook aangedikt worden, precies zoals je zegt.

@vtijms

Daarnaast zijn er intussen meer dan genoeg onderzoeken die aantonen dat nu juist de dunnere hersenschors en verouderde hersenen verklaard kunnen worden door corona ipv lockdown:

https://www.nature.com/articles/s41586-022-04569-5

SARS-CoV-2 is associated with changes in brain structure in UK Biobank - Nature

After infection with SARS-CoV-2, individuals show a greater reduction in grey matter thickness and tissue contrast in the orbitofrontal cortex and parahippocampal gyrus; greater changes in markers of tissue damage in regions that are functionally connected to the primary olfactory cortex; and a greater reduction in global brain size.

Nature
@Grutjes Nou, dat 'ipv' is moeilijk hard te maken. Mishandeling, isolatie, chronische stress hebben ook negatieve effecten. Zonder hele duidelijke vingerafdruk qua schade is het niet mogelijk om op basis van hersenschade de stressors te herleiden.

@vtijms

Tijms, het onderzoek vergelijkt mensen die dezelfde maatregelen hebben meegemaakt maar waarvan de helft covid heeft gehad en de andere helft niet. Ik snap niet goed waarom je het effect van covid ontkent.

https://www.nature.com/articles/s41586-022-04569-5

SARS-CoV-2 is associated with changes in brain structure in UK Biobank - Nature

After infection with SARS-CoV-2, individuals show a greater reduction in grey matter thickness and tissue contrast in the orbitofrontal cortex and parahippocampal gyrus; greater changes in markers of tissue damage in regions that are functionally connected to the primary olfactory cortex; and a greater reduction in global brain size.

Nature
@Grutjes Dat ontken ik niet. Je kunt alleen bij een meting aan een cohort niet stellen dat schade wel door covid moet komen ipv lockdowns, alleen omdat er ander onderzoek is dat covid verbindt met hersenschade. Dan sla je andere bekende stressors over. Die overigens qua patroon meer op die cohortschade lijken, maar dat terzijde.
@Grutjes Het was dus (maar ik zie nu m'n communicatiefout) geen kritiek op het onderzoek naar infectie en hersenschade, maar op de extrapolatie naar de cohortstudie.
@Grutjes Fair enough. Ze noemen echter ook expliciet dat hoeveel infecties in de toekomst ook een covariaat zou moeten zijn bij interpretatie van scans. Ik hield aan hun stuk niet meteen een sterke conclusie over oorzaken over.

@vtijms

Ja, eens, nu nl gaat veel verder.

@PauladePaula @Grutjes Nee, daar is niet voor gecorrigeerd. Dat was ook niet de opzet van het onderzoek, trouwens. De onderzoekers zijn daar zelf heel helder over, maar nu.nl geeft er zijn eigen interpretatie aan.

Nog een derde mogelijkheid, die ik het meest waarschijnlijk vindt: angst voor Covid.

@lquispel @PauladePaula

Ik ben het met je eens dat NUnl er nog eens extra op los fabuleert, maar ook de onderzoekers sturen wel behoorlijk in die richting. Nergens wordt de ziekte als eventuele oorzaak genoemd, terwijl ze wel komen met mogelijkheden als "academic disruptions, social restrictions, and reduced access to school-based mental health services, the pandemic appears to have been particularly difficult for children and adolescents".

@Grutjes @PauladePaula Ja, maar ze doen geen uitspraken over oorzaken.

Ze waren al bezig met longitudinaal breinonderzoek voordat Covid uitbrak, met een focus op psychosociale factoren. Wat ze hebben gedaan is checken of Covid invloed zou kunnen hebben op hun resultaten. En dat bleek zo te zijn. Meer zegt het artikel niet. Er staat niet voor niets "implications for analyzing longitudinal data" in de titel.

@Grutjes @PauladePaula Maar goed, de necroliberalen zullen er inderdaad wel mee aan de haal gaan, dat dan weer wel...
@PauladePaula @Grutjes @lquispel Nét wat deze samenleving nodig had ja… meer ongefundeerde opgeklopte hetzes. Hoera.
@lquispel @Grutjes @PauladePaula Ze doen misschien geen directe uitspraken, maar hun intro geeft wel aan wat zij als context zien: "Given the shelter-in-place orders in the Spring of 2020 that led to school closures, academic disruptions, social restrictions, and reduced access to school-based mental health services (1), the pandemic appears to have been particularly difficult for children and adolescents (2, 3, 4)."
@lquispel @Grutjes @PauladePaula Daar niet noemen dat een dodelijk virus zelf een essentiele rol kan spelen is echt niet aanvaardbaar.
Ergens verderop in de tekst wordt het 1 keer genoemd, als bijzaak.
@lquispel @Grutjes @PauladePaula Stel. Je wilt de invloed van voetballen op het welzijn van jongeren meten. En je neemt jongeren die niet voetballen, en jongeren die zijn gaan voetballen. Je corrigeert netjes voor leeftijd, gender, socioeconomische status, de shebang.
En revolutionair: jongeren die voetballen in jullie sample vertonen veel hogere onzekerheid, pijn en zijn minder actief dan jongeren die niet voetballen.
@lquispel @Grutjes @PauladePaula Zorgvuldig? Nou... wat er niet vermeld was, was dat de voetballers geworven werden via de EHBO-post, en je dus vooral voetballers trof die een flinke blessure hebben opgelopen. En echt, geweldig gematcht. Maar dit detail was even over het hoofd gezien. In de conclusie schrijf je nog wel dat ook blessures kunnen bijdragen aan... maar verder noem je niet. Iets gaat daar mis, toch?

@ancabuit @Grutjes @PauladePaula

O, er valt genoeg aan te merken op die steekproef, daar hebben we het nog helemaal niet over gehad. En dan nog iets: er is ook geen controlegroep.

Daarom kijken de onderzoekers niet naar oorzaken; dat kan helemaal niet met dit design.

@lquispel @ancabuit @Grutjes maar wel iets selectiefs over oorzaken zeggen: “Given the shelter-in-place orders in the Spring of 2020 that led to school closures, academic disruptions, social restrictions, and reduced access to school-based mental health services (1), the pandemic appears to have been particularly difficult for children and adolescents (2, 3, 4)”
@PauladePaula @ancabuit @Grutjes Nee, ze geven dat als aanleiding voor dit onderzoek.
@lquispel @Grutjes @PauladePaula Doet er niet toe, ze benoemen een aantal oorzaken die ze in verband brengen met hun observaties, en negeren daarbij een hele belangrijke. Dat is onzorgvuldig.
@ancabuit @Grutjes @PauladePaula Ze baseren zich op eerder onderzoek, dat is wat anders. Dit paper gaat niet over oorzaken.

@lquispel @ancabuit @PauladePaula

Zelfs als je blijft negeren dat de onderzoekers bij "Keywords" wel degelijk de toon zetten over oorzaken, dan is er nog de Washington Post. De onderzoekers doen daar best stevige uitspraken over oorzaken, en corrigeren de WP nauwelijks. Op Twitter gaan ze daar nog verder in.

Terwijl die oorzaken zoals je zegt niet zijn onderzocht, het is gewoon speculatie.

https://www.washingtonpost.com/wellness/2022/12/01/pandemic-stress-aging-teen-brains/

Teen brains aged faster than normal from pandemic stress, study says

The study which measured brain age after about 10 months of lockdown showed that teen brains had aged at least three years in that time.

The Washington Post
@Grutjes @ancabuit @PauladePaula Maar het is volledig in lijn met heel veel eerder onderzoek...

@ancabuit @Grutjes @PauladePaula

Nee, dat wil je niet meten. Niet in dit onderzoek. Dit gaat niet over oorzaken.

@lquispel @PauladePaula @Grutjes

Was dat sarcasme of meen je dat over angst voor covid als oorzaak? Ben dan wel nieuwsgierig naar de invloed tijdens de koude oorlog van de angst voor de bom, of de invloed van de (terechte) angst voor climate change. Ik geloof wel dat angst effect heeft op hersenontwikkeling, maar wat zegt Ockhams razor als er al onderzoeken zijn die de invloed van covid bevestigen opgeteld bij grote percentage jongeren die covid hebben gehad?

@wvrede @PauladePaula @Grutjes Dat zijn allebei lange termijn bedreigingen. Covid was acuut: het kon best, dat familie, vrienden, of de persoon zelf er een maand later niet meer zouden zijn. En Trump, die toen de VS leidde, deed eigenlijk niets om het te stoppen.

Volgens mij is dat ook uit een aantal onderzoeken gekomen, maar ik ben de tel een beetje kwijt met al dat Covid onderzoek.

@lquispel @wvrede @PauladePaula

Uhm, de bom is een heel acute dreiging hoor...

@Grutjes @lquispel @PauladePaula

Zo werd dat iig wel ervaren, zeker tijdens momenten van extra spanning. Elk moment kon de gehele beschaving vernietigd worden. Vraag maar aan Doe Maar...

@wvrede @Grutjes @PauladePaula Nou ja, dat laat zien dat existentiele angst wel degelijk psychosociale invloed heeft.

En dat is ook gemeten. Dit, bv., en waarschijnlijk kan je veel meer vinden als je even zoekt: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2327576/

Psychological Effects of the Threat of Nuclear War

Systematic studies are emerging on the prevailing harmful psychological effect of the threat of nuclear war. The most recent surveys have identified populations which are particularly vulnerable. Anxiety was found to be a factor in criminal behavior, ...

PubMed Central (PMC)
@wvrede @Grutjes @PauladePaula Maar tijdens de Koude oorlog was er genoeg tijd om een coping mechanisme te ontwikkelen. Tijdens Covid was dat er niet.

@lquispel @wvrede @PauladePaula

Je spreekt in verleden tijd. Maar covid is niet voorbij.

En zulke enorme veranderingen in de hersenen kun je echt niet verklaren doordat de ene dreiging kort duurt, en dan tot enorme veroudering zou leiden, maar de andere dreiging ook nog eens heel lang duurt, en daardoor die veroudering dan zou terugdraaien of zoiets.

Angst heeft natuurlijk invloed, maar niet deze.

@Grutjes @wvrede @PauladePaula Huh? Wie komt er met die verklaring? Kennelijk heb ik aantal toots gemist. Ik zeg iets heel anders.

Angst en stress zijn verreweg de meest invloedrijke psychosociale factoren die er zijn. We weten al heel lang, dat die forse fysiologische effecten hebben. Het is helemaal niet raar als dat ook uit breinscans komt.

@lquispel @Grutjes @wvrede Ik denk dat alles mee kan spelen. Maar dat het wel raar is als covid zelf als (onderdeel van de) verklaring niet meegenomen wordt terwijl daar veel aanwijzingen voor zijn.

@PauladePaula @Grutjes @wvrede
Dat komt omdat dit paper niet over oorzaken gaat. Het is puur descriptief. Voor zover ik het begrijp waren ze al bezig met een onderzoek naar psychosociale invloed op de ontwikkeling van hersenen, helemaal los van Covid.

Wat ze in het artikel doen, is kijken of Covid ook invloed heeft gehad op dat originele onderzoek. Nogmaals, vandaar het "Implication for analysing longitudanal data" in de titel ... dat is waar dit artikel over gaat.

@lquispel @Grutjes @wvrede Oke. Ja dat is waar. Dan ligt t inderdaad aan de tendentieuze weergave van de journalist.

@PauladePaula @Grutjes @wvrede

Het is dus helemaal niet raar dat ze niet naar oorzaken hebben gekeken, want dat was simpelweg niet wat ze hebben onderzocht.

Hadden ze dat kunnen doen ? Ik denk dat dat niets zou hebben opgeleverd. Let me explain ...

@PauladePaula @Grutjes @wvrede
Dit zijn die effecten op het brein. Kijk naar de foutbalken: 95 % van de data valt daar binnen. Dat betekent, dat vrijwel alle subjecten last hadden van die breineffecten. Het is geen gemiddelde met uitschieters naar boven en beneden; het zijn twee duidelijk verschillende groepen.

Oftwel: vrijwel iedereen had er last van. Dan kan je wel gaan checken wie er Covid heeft gehad, maar dat zegt niet zoveel ...

@PauladePaula @Grutjes @wvrede

... heel misschien zou je nog wat correlatie kunnen vinden tussen Covid en grootte van het effect, maar dan nog moet je gaan verklaren waarom de subjecten zonder Covid ook dat effect laten zien. Want dat doen ze dus; vrijwel iedereen laat dat effect zien. Misschien kom je erachter dat de hele groep Covid heeft gehad, maar een verband is geen oorzaak (nl variant van correlatie is geen causatie), en er zijn wel degelijk alternatieve oozaken denkbaar.

@PauladePaula @Grutjes @wvrede

Dit hebben ze gemeten aan psychosociale effecten. Ik heb de statistiek niet gecheckt, maar hier lijkt wel degelijk iets aan de hand te zijn.

@PauladePaula @Grutjes @wvrede

Volgens mij weten jullie heel goed hoe ik sta in het hele Covid verhaal ;) Ik zou ook liever zien dat hier wat anders uit zou komen. Maar je moet wel zorgvuldig blijven, en dit onderzoek suggereert wel degelijk een andere oorzaak dan Covid.

Vandaar mijn angst/stress hypothese; ik denk dat dat veel meer invloed heeft dan een lockdown, zeker bij rijke inwoners van San Francisco ...

@lquispel @PauladePaula @Grutjes Ik zie inderdaad dat de vergroting van amygdale en hippocampus zowel bij dit onderzoek als onderzoek naar stress/angst naar voren komt. Er is minder onderzoek naar verdunning cortex, maar ook hier zijn aanwijzingen voor.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20921116/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26651008/
Regional brain volume in depression and anxiety disorders - PubMed

Our findings indicate that reduced volume of the rostral-dorsal anterior cingulate gyrus is a generic effect in depression and anxiety disorders, independent of illness severity, medication use, and sex. This generic effect supports the notion of a shared etiology and may reflect a common symptom di …

PubMed

@wvrede @lquispel @PauladePaula

Het is zeker waar dat depressie invloed heeft op de hersenen. Maar die is minimaal vergeleken met de invloed van covid op de hersenen.

Lennart, je zei eerder dat je geen wappie bent en dat weet ik. Maar ik snap niet zo goed waarom je dit kleine en gebrekkige onderzoek zo van belang acht en veel grotere onderzoeken negeert. Die resultaten zijn veel significanter.

https://www.nature.com/articles/s41586-022-04569-5

https://medicine.wustl.edu/news/covid-19-infections-increase-risk-of-long-term-brain-problems/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35818336/

https://www.umcutrecht.nl/en/over-ons/nieuws/details/jun-6-long-covid-patients-show-extensive-brain-inflammation

SARS-CoV-2 is associated with changes in brain structure in UK Biobank - Nature

After infection with SARS-CoV-2, individuals show a greater reduction in grey matter thickness and tissue contrast in the orbitofrontal cortex and parahippocampal gyrus; greater changes in markers of tissue damage in regions that are functionally connected to the primary olfactory cortex; and a greater reduction in global brain size.

Nature

@wvrede @lquispel @PauladePaula

Als afsluiter wmb:
De onderzoekers zitten zelf erg op Lennarts gedachte dat angst & stress de grote schuldige zijn, dat zeggen ze in WP en op Birdsite.
https://www.washingtonpost.com/wellness/2022/12/01/pandemic-stress-aging-teen-brains/

Maar ik ben het daar dus niet mee eens. Zoals @ancabuit zei:
In een wereld waar er net ettelijke miljoenen zijn gestorven aan een zeer besmettelijk virus, kun je ieder verhaal dat de invloed van dat virus zelf even vergeet te noemen, gewoon zonder al te veel moeite het raam uit kieperen.

Teen brains aged faster than normal from pandemic stress, study says

The study which measured brain age after about 10 months of lockdown showed that teen brains had aged at least three years in that time.

The Washington Post

@Grutjes @wvrede @PauladePaula @ancabuit

Maar waarom ben je het er dan niet mee eens ? Als je dat nu eens zou uitleggen...

@Grutjes @wvrede @PauladePaula

Wat snap je dan niet aan mijn argumenten ? Wat moet ik beter uitleggen ?

@lquispel @wvrede @PauladePaula

Nou ja, jij reageert op mij. Misschien kun je uitleggen waarom je het geen probleem vindt dat de onderzoekers de invloed van covid op de hersenen niet als eventuele oorzaak meenemen.

Waarom je het geen probleem vindt dat ze speculeren over angst als oorzaak (bijvoorbeeld in de Washington Post) en daarbij doen alsof ze dat hebben onderzocht, terwijl ze geen onderzoek hebben gedaan naar een correlatie.

@lquispel @PauladePaula @Grutjes

Er is dus duidelijk meer onderzoek nodig. Vorig jaar december waren er al schattingen dat toen 2 op de 3 kinderen een besmetting achter de rug hadden. Dat was nog pre-omikron. Die 95% is nu niet eens ondenkbaar. De overeenkomsten met dit Nature onderzoek zijn in ieder geval interessant te noemen: https://www.nature.com/articles/d41586-022-04253-8

Severe COVID could cause markers of old age in the brain

Key genes that are active in the brains of older people are also active in the brains of people who developed serious COVID-19.

@wvrede @PauladePaula @Grutjes
Ja, maar dat maakt het ook heel erg lastig om invloed van Covid zelf te onderzoeken. Want als de subjecten zich niet hebben laten testen, dan kan je niet zeker weten of ze het gehad hebben ... je data erover zal per definitie onbetrouwbaar zijn.

Waarom denk je dat ik en een paar anderen al sinds het begin om meer testen riepen ?