Sint-Charbel
Sint-Charbel
De paus is op reis. Dat hoort sinds Johannes Paulus II tot de herderlijke core activities, dus veel nieuwswaarde heeft zo’n bezoek niet meer. Van de vorige paus zult u misschien hebben onthouden dat hij zich tijdens een van zijn reizen liet ontvallen dat het niet aan hem was over homoseksualiteit te oordelen zolang iemand van goede wil was, maar uit welk land hij toen terug kwam vliegen, zal u niet zijn bijgebleven.noot Ik moest het althans opzoeken. Het was Brazilië. Pauselijke reizen zijn geen nieuws meer.
Paus Leo XIV is nu in Turkije en doet daar wat je verwacht: een ontmoeting met het staatshoofd, waarschuwen voor de stukje bij beetje uitgevochten Derde Wereldoorlog, voorgaan in gebed, oproepen tot verzoening, handen schudden met geestelijken uit andere kerkgenootschappen. Die delen de geloofsbelijdenis die 1700 jaar geleden in Nikaia is opgesteld. Ik heb al eens verteld hoe keizer Constantijn de Grote daarmee de toenmalige kerk eenheid opdrong.
Maandagmiddag komt Leo XIV aan in Libanon. Hij schijnt dat land zelf te hebben toegevoegd aan het Turkse programma dat hij van zijn voorganger erfde. Ik verwacht dat de Nederlandse media aan het Libanese deel van de reis nog minder aandacht zullen besteden dan aan het Turkse. Het Turkse programma, met Nikaia als thema, valt journalistiek nog wel uit te leggen, maar Libanese christenen zijn ingewikkelder. Leg maar uit dat maronieten zijn begonnen als monotheletisten en dat ze tegelijk gelden als rooms-katholiek. Voor Nederlanders, merendeels seculier, is dat allemaal niet bijster interessant. Maar voor hen is het bezoek natuurlijk niet bedoeld. Het is vooral een opsteker voor de geteisterde Libanese bevolking: de wereld is hen niet vergeten.
De eerste dag bestaat uit de diplomatieke verplichtingen die een paus, zelf staatshoofd, nou eenmaal heeft. Op de derde dag draagt hij de mis op. Dat gebeurt op de plaats waar vijf jaar geleden die enorme explosie plaatsvond. De wereld is de slachtoffers niet vergeten, is de boodschap. Op de tweede dag, dinsdag, ontmoet de paus eerst katholieke geestelijken en later geestelijken van andere religies. Al met al geen programma vol verrassingen.
Sint-Charbel
Die tweede dag begint bij het graf van Sint-Charbel: een Libanese heilige die weinig Nederlanders zal aanspreken. Charbel Makhlouf is geboren in 1828 in een dorp in het Libanongebergte, waar hij de koeien moest hoeden, maar nogal eens dagenlang in een grot zat te bidden. Toen hij tweeëntwintig of drieëntwintig was, trad hij in bij de baladieten, een op rooms-katholieke leest geschoolde maronitische monnikenorde, gesticht door patriarch Istifan al-Duwayhi. Het klooster waar Charbel een opvallend ascetisch bestaan leidde, Annaya, ligt twintig kilometer achter Byblos. Hij zou, nadat in 1860 de maronieten en druzen een bloedig conflict hadden uitgevochten, een bemiddelende rol hebben gespeeld.
Annaya
In de jaren zeventig van de negentiende eeuw ging Charbel apart wonen, als heremiet, bij een kapel die een kwartiertje verderop lag. Daar is hij op kerstavond 1898 overleden. De monniken die het lichaam naar de kloosterkerk droegen, moesten zich eerst een weg banen door de heftige sneeuwval, maar op de terugweg trok de bewolking op en was het plotseling een mooie, stille winternacht. Dat gold vanzelfsprekend als wonder.
En daar bleef het niet bij. De Libanezen schrijven allerlei genezingen toe aan Sint-Charbel, en ook andere wonderen. Het meest macabere verhaal is dat zijn lichaam bij vier inspecties – de laatste in 1965 – onaangetast bleek te zijn. Nog datzelfde jaar volgde een zaligverklaring. In 1976 bleek het lichaam toch vergaan, maar dat stond de heiligverklaring niet in de weg.
Wonderen
Een heiligverklaring is pas mogelijk na een erkend wonder. Dat bewijst, in het katholieke en maronitische denken, dat de heilige werkelijk bij God is en namens de gelovige een verzoek kan overbrengen. Dit klinkt simplistisch, en het is inderdaad een middeleeuwse visie, maar dat wil niet zeggen dat de kerk elke claim zomaar gelooft. Niemand wil immers dat een patiënt beweert genezen te zijn, stopt met het innemen van medicijnen en er vervolgens nog erger aan toe is dan voordien. In Lourdes moet iemand die claimt genezen te zijn, zich door een katholieke, een protestantse, een joodse of islamitische en een atheïstische arts laten onderzoeken, en zelfs als die allemaal constateren dat de patiënt op onverklaarbare wijze is genezen, is het bepaald geen uitgemaakte zaak dat de kerk erkent dat God heeft ingegrepen ten behoeve van de zieke. Voor zover ik weet is de canonisatie van Charbel volgens soortgelijke officiële regels verlopen.
Brieven aan Sint-Charbel
Veel Libanezen – en niet alleen christenen – hebben een enorm vertrouwen in Sint-Charbel, aan wie ze een veelvoud aan wonderen toeschrijven. Zo nu en dan worden ook verschijningen gerapporteerd; ik herinner me een berichtje uit 2015.
Dus dat is het: een opvallend ascetische monnik aan wie tal van wonderen worden toegeschreven. Ascese geldt in Noordwest-Europa niet werkelijk als deugd; je mag genieten. In wonderen geloven we niet: genezingen kunnen onverklaarbaar zijn, maar we vinden het hovaardig als een patiënt claimt dat God hem speciaal heeft uitverkoren voor een genezing. Ik ben in Annaya geweest en vanzelfsprekend respecteer ik de plek, maar ik kan niet ontkennen dat ik er geen klik mee heb. Sint-Charbel staat voor iets wat we in Nederland en België niet zijn. Maar juist dat maakt de Libanese heilige interessant.
#annaya #istifanAlDuwayhi #katholicisme #leoXiv #libanon #maronieten #paus #sintCharbel #turkije
NieuwsJunkies.nl
Jona Lendering
