Jona LenderingCornelis de Bruijn (9) Perzië
Sjah Soltan Hoseyn, tijdens wiens bewind Cornelis de Bruijn Isfahan bezochtDit is het negende van dertien stukjes over Cornelis de Bruijn. Het eerste was hier.
***
Sjah Soltan Hoseyn
Perzië was niet meer wat het was geweest toen Cornelis de Bruijn op 21 juli 1703 aankwam in Derbent. Een eeuw lang was het een supermacht geweest en had het zijn grenzen uitgebreid tot voorbij de Kaukasus, tot aan het Aralmeer en tot in Afghanistan. De koningen waren aanhangers van de sji’itische islam, maar waren over het algemeen tolerant en hadden veel gedaan om de handel te bevorderen en de landbouw te ontwikkelen. Europese kooplieden waren een vertrouwd gezicht in de Perzische hoofdstad Isfahan.
In 1694 was echter Sjah Soltan Hoseyn aan de macht gekomen, een diep religieus man die ooit zijn paleis liet afbranden omdat het vuur evident de wil was van God. De Bruijn, die zich doorgaans onthoudt van al te harde kritiek, vermeldt dat de Perzen klaagden over de onpraktische houding van hun koning.
Cornelis de Bruijn, een Isfahaanse dame (let op de elegante schoen)Soltan Hoseyn vervolgde religieuze minderheden – De Bruijn vermeldt hoe drie Hollanders zich tot de islam bekeerden – en zou uiteindelijk, in 1722, door een leger van opstandige Afghanen worden gedwongen tot aftreden. Tijdens De Bruijns bezoek was Perzië dus instabiel. Voor het eerst in een eeuw waren de wegen niet veilig. De Bruijn beklaagt zich er wel eens over. Bij een andere gelegenheid vermeldt hij hoe vier Armeense reizigers in hun slaap waren gedood.
Cornelis de Bruijn in Perzië
Ondanks de moeilijkheden kon De Bruijn, ook al maakte hij een verschrikkelijke stofstorm mee, reizen naar Ardabil, het Elburzgebergte oversteken en Zanjan bereiken. Na een bezoek aan de heilige stad Qom, waar hij het mausoleum van Fatima en het graf van sjah Abbas de Grote bezocht, bereikte hij de oude stad Kashan, waar hij genoot van de Fin-tuinen. Na een reis van vier maanden bereikte De Bruijn uiteindelijk op 15 november 1703 Isfahan.
Hij zou bijna een jaar in de prachtige hoofdstad verblijven, wonend in het huis van de vertegenwoordiger van de VOC, Frans Casteleyn. Die zal blij zijn geweest zijn huis weer met iemand te kunnen delen, want hij was net weduwnaar geworden. Het graf van zijn echtgenote Sara Jacoba Six is nog te zien op het Armeense kerkhof van Isfahan.
Grafschrift van Sara Jacoba SixDe schilder en de koopman werden goede vrienden. De Bruijn ontmoette ook Edward Owen, hoofd van de Engelse Oost-Indische Compagnie, en was geen onbekende in de Armeense wijk Isfahan. Een bezoek aan de Armeense wijk was misschien een eufemisme voor het bezoeken van een prostituee, maar De Bruijn had andere motieven om deze plek te bezoeken: de Armeniërs hadden een uitstekend internationaal netwerk en konden hem veel nuttige informatie bieden. Ze schonken ook wijn, trouwens.
Cornelis de Bruijn, Karavaanserail in IsfahanZoals gewoonlijk waren De Bruijns tekeningen van Isfahan prachtig en luisterde hij naar de verhalen die mensen hem vertelden. Een van de hoofdstukken van zijn Reizen over Moskovie, door Persie en Indie gaat over de Perzische geschiedenis zoals de Perzen die zelf vertelden. Het is in wezen een zeer korte samenvatting van het nationale gedicht van Perzië, de Shahname van Ferdowsi, ontdaan van de meest mythologische elementen.
De Bruijn vat de Shahname samenVerder bevat De Bruijns reisverslag onder meer beschrijvingen van de trillende minaretten van Isfahan, van de aankomst van de Sjah, van het nieuwjaarsfeest en van de plechtigheden bij Ashura (lees maar). Ook is er een vinologisch terzijde. Hij noemt de belangrijkste gebouwen van Isfahan, inclusief monumenten die hij niet mocht bezoeken, zoals de Lotfollahmoskee.
De Bruijns weergave van de Sharestan-brugEr zijn beschrijvingen van muziekinstrumenten, van de bruggen van Isfahan, van de kleding van de Isfahani’s, van de Perzische overheid en van de schilderkunst. Iraanse gebruiken komen aan bod en we leren over flora en fauna. De Bruijn vertelt over de Armeense wijk (“schaamteloze vrouwen”) en somt enkele christelijke groeperingen op. Kortom, er is geen enkel aspect van topografie, plantkunde, zoölogie of etnografie dat hij heeft genegeerd.
#AbbasIDeGrote #Ardabil #Ashura #CornelisDeBruijn #Derbent #EdwardOwen #FinTuinen #FransCasteleyn #Isfahan #Kashan #Lotfollahmoskee #Qom #ReizenOverMoskovieDoorPersieEnIndie #SafavidischPerzië #Shahname #sjiieten #SoltanHoseyn #VerenigdeOostIndischeCompagnie #Zanjan
Games Japan
Latest News & Health Article
villainous friend
The-14